Bên cạnh tín ngưỡng thờ tổ tiên, người Việt còn thờ cúng các vị thần linh như Ông Công Ông Táo, Thần Tài Thổ Địa. Thờ Ông Táo là tín ngưỡng quen thuộc vẫn được lưu truyền cho đến ngày nay. Dù vậy, vẫn có khá nhiều người không nắm rõ Bàn thờ Ông táo gồm những gì? và không biết cách lập bàn thờ, sắp xếp sao cho phù hợp.

Ông Táo là thần gì?

Ông Táo còn được gọi là Táo Vương (灶王) và Táo Quân (灶君) là những vị thần chịu trách nhiệm cai quản việc bếp núc trong mỗi gia đình. Bên cạnh thờ cúng tổ tiên, người Việt rất xem trọng thờ cúng Thần Tài Thổ Địa và Ông Công Ông Táo. Thờ Ông Táo là tín ngưỡng có nguồn gốc từ Trung Hoa và giai thoại về vị thần này cũng có nhiều điểm tương đồng với truyền thuyết của người Việt.

Trong quan niệm của người Việt, Táo Quân có nguồn gốc từ 3 vị thần là Thổ Kỳ, Thổ Địa và Thổ Công ­từ Tiên đạo (Đạo giáo) – hệ thống tôn giáo và triết học của Trung Quốc. Tuy nhiên, thay vì giữ cách gọi có phần cứng nhắc của Đạo giáo, người Việt gọi chung 3 vị thần là “2 ông 1 bà” bao gồm vị thần Bếp núc, vị thần Nhà và vị thần Đất. Hiện nay, người ta gọi chung là Ông Táo hoặc Táo Quân nên nhiều người lầm tưởng đây chỉ là 1 vị thần.

Tín ngưỡng thờ Ông Táo có nguồn gốc từ Trung Hoa nhưng người Việt đã biến tín ngưỡng này trở thành của riêng bằng cách thay đổi tên gọi các vị thần, ngày cúng và quan niệm về Táo Quân. Trong văn hóa của người Việt, bếp là bản nguyên của nhà bởi trước đây, người xưa đều làm bếp trước khi xây các phòng khác. Vì vậy, dân gian cho rằng Ông Táo là thần định đoạt phước đức cho mỗi gia đình thông qua việc quan sát cách ứng xử, lời nói hàng ngày của những thành viên trong gia đình.

Vào ngày 23 tháng Chạp (23/12 âm lịch), người Việt sẽ cúng Ông Táo để Táo Công lên chầu trời và bẩm báo với Ngọc Hoàng những việc đã xảy ra trong suốt một năm qua. Tương tự như các vị thần khác, lễ cúng Ông Táo cũng được chuẩn bị thịnh soạn, chu đáo để thể hiện tấm lòng của gia chủ.

Bàn thờ Ông Táo gồm những gì?

Bàn thờ Ông Táo được đặt trong căn bếp vì theo quan niệm của người Việt, bếp núc là bản nguyên của nhà. Trong thuở sơ khai, con người chưa xây nhà theo phòng như bây giờ mà chỉ có làm bếp để phục vụ cho việc ăn uống. Hơn nữa, căn bếp cũng là nơi gia đình quây quần sau một ngày làm việc mệt mỏi. Ông Táo sẽ chứng kiến cách cuộc trò chuyện, thái độ và ứng xử của những thành viên trong gia đình để bẩm báo cho Ngọc Hoàng.

Thờ cúng Táo Quân là tín ngưỡng quen thuộc của người Việt và hiện nay vẫn được gìn giữ, lưu truyền. Thế nhưng không phải ai cũng biết “Bàn thờ Ông Táo gồm những gì?”. Việc lập bàn thờ phải được thực hiện cẩn trọng để đảm bảo vượng khí, tài lộc không bị thất thoát ra bên ngoài.

Bàn thờ Ông Táo cũng bao gồm những vật phẩm thờ cúng như Thần Tài Thổ Địa. Dân gian không quy định quá nghiêm ngặt về vấn đề này vì mỗi gia đình sẽ có hoàn cảnh khác nhau. Tùy vào điều kiện, gia chủ có thể chuẩn bị vật phẩm thờ cúng cho phù hợp. Tuy nhiên, bàn thờ Ông Táo không thể thiếu những vật phẩm sau:

Bài vị Ông Táo

Bài vị Ông Táo (Táo Quân) là vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ Ông Táo. Bài vị có hình chữ nhật, nền vải nhung đỏ và dòng chữ “Định Phúc Táo Quân” được viết bằng chữ Hán. Dòng chữ này thể hiện rõ quan niệm của người Việt về Táo Quân – vị thần cai quản bếp núc và quyết định phước đức của mỗi gia đình.

Nếu như thờ Thần Tài Thổ Địa, người ta thường chuẩn bị cả bài vị và tượng thì khi thờ Táo Quân, đa phần gia chủ đều chỉ sử dụng bài vị. Do bàn thờ Ông Táo được đặt bên trong căn bếp nên không có nhiều diện tích. Để tránh bàn thờ bị rối mắt, đa phần đều chỉ đặt bài vị cùng với những vật phẩm thờ cúng khác.

Hiện nay, bài vị Ông Táo được chế tác công phu và đa dạng về mẫu mã. Để tăng độ sang trọng, gia chủ nên lựa chọn bài vị được mạ vàng 24K. Như vậy, không gian thờ cúng sẽ trở nên linh thiêng và ấm cúng hơn.

Lư hương/ bát nhang

Ngoài bài vị, lư hương cũng là vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ Táo Quân. Lư hương luôn được đặt ở trung tâm bàn thờ phía trước bài vị. Đây là nơi để cắm nhang (hương) mỗi khi thờ cúng Ông Táo. Lư hương có chất liệu và mẫu mã đa dạng, phù hợp với nhu cầu và điều kiện của mỗi gia đình.

Các vật phẩm thờ cúng khác

Ngoài bài vị và lư hương, bàn thờ Ông Táo còn bao gồm những vật phẩm thờ cúng như bình hoa, ly nước (thường là 3 hoặc 5 ly), dĩa đựng trái cây, ông đựng nhang,… Tùy vào kích thước bàn thờ, gia chủ nên điều chỉnh vật phẩm thờ cúng cho phù hợp. Tránh ôm đồm quá khiến bàn thờ bị rối mắt và mất đi vẻ uy nghi, linh thiêng vốn có.

Cách lập bàn thờ Ông Táo theo phong thủy

Trong quan niệm của người Việt, Táo Quân là những vị thần cai quản bếp núc, nhà cửa và định đoạn phước đức cho mỗi gia đình. Chính vì vậy, bàn thờ Ông Táo phải được sắp xếp, bố trí “chuẩn” phong thủy để tránh thất thoát tài lộc và vượng khí. Ngoài ra, việc lập bàn thờ một cách bừa bãi có thể khiến gia chủ gặp phải những điều cấm kỵ và mất đi may mắn trong cuộc sống.

Xác định vị trí bàn thờ

Bàn thờ Ông Táo được đặt ở trong gian bếp. Bàn thờ phải đặt ở vị trí cao ráo, không được đặt ở mặt đất như Bàn thờ Thần Tài Thổ Địa và cũng không được thấp hơn bếp lửa. Vì là vị thần cai quản chuyện bếp núc, nhà cửa nên Táo Quân phải được ở nơi cao để dễ dàng quan sát.

Hiện nay, hầu hết gia chủ đều đặt bàn thờ ở một ngăn của tủ bếp (thường là ngăn trung tâm hoặc gần trung tâm). Ở vị trí này, Táo Quân có thể dễ dàng quan sát cảnh gia đình ăn uống và trò chuyện, sau đó ghi chép và bẩm báo với Ngọc Hoàng vào ngày 23/12 âm lịch.

Không nên đặt bàn thờ Ông Táo gần với khu vực để rác, chậu rửa và đối diện/ cạnh nhà vệ sinh. Theo quan niệm phong thủy, Táo Quân thuộc hành Hỏa nên tránh đặt gần những nơi có nước vì Thủy khắc Hỏa. Ngoài ra, nhà vệ sinh, chậu rửa và khu vực rác cũng là những nơi dơ bẩn, tích nhiều uế khí nên không thích hợp với không gian thờ cúng.

Hướng đặt bàn thờ

Táo Quân thuộc hành Hỏa (vì là vị thần cai quản bếp núc), do đó nên đặt bàn thờ ở hướng Nam. Đây là hướng giúp gia chủ thu hút vượng khí, tài lộc và gặp nhiều may mắn trong công việc.

Ngoài ra, gia chủ cũng có thể xác định hướng đặt bàn thờ theo tuổi. Mỗi người sinh ra có cung mệnh, vận khí và tuổi khác nhau nên đặt bàn thờ Táo Quân phù hợp sẽ giúp gia chủ làm ăn phát đạt và may mắn trong cuộc sống. Cách xác định hướng đặt bàn thờ theo tuổi tương đối phức tạp nên đòi hỏi gia chủ phải có hiểu biết về phong thủy và thiên can địa chi.

Sắp xếp bàn thờ Ông Táo đúng cách

Khi chuẩn bị đầy đủ vật phẩm thờ cúng, gia chủ cần sắp xếp bàn thờ Ông Táo sao cho đúng nhất. So với thờ Cửu Huyền Thất Tổ và Thần Tài Thổ Địa, bàn thờ Táo Quân có cách bố trí đơn giản hơn.

Nếu đang băn khoăn trong cách sắp xếp bàn thờ Ông Táo, những hướng dẫn sau sẽ giúp gia chủ dễ dàng hơn trong vấn đề này:

• Đặt bàn thờ sát vào góc tường trong căn bếp. Hiện nay, nhiều người đặt bàn thờ Ông Táo trong tủ bếp để tiết kiệm diện tích. Đây cũng là cách bố trí khá thẩm mỹ và hợp lý.
• Sau đó, đặt bài vị vào bên trong. Nên kê bài vị cao để tránh bi che khuất bởi lư hương và các vật phẩm thờ cúng khác.
• Phía trước bài vị đặt bát nhang/ lư hương có kích thước tương xứng với bàn thờ và bài vị để tạo tổng thể đẹp mắt.
• Hai bên đặt đèn dầu hoặc đôi nến (có thể không đặt nếu diện tích bàn thờ nhỏ).
• Phía trước lư hương đặt đĩa cao để dâng lễ vật lên cho Táo Công vào những dịp như rằm, mùng 1 hằng tháng hay ngày Ông Táo chầu trời.
• Bên phải đặt bình hoa tươi có màu sắc sặc sỡ để thu hút vượng khí.
• Nếu có ống nhang thì đặt vào bên đối diện với bình hoa.
• Phía trước đĩa đặt trái cây và lễ vật cúng là bộ ly cúng 3 hoặc 5 ly tùy theo kích cỡ của bàn thờ Ông Táo.

Vào ngày mùng 1 và 15 hằng tháng, gia chủ có thể cúng lễ vật cho Táo Công bên cạnh Cửu Huyền Thất tổ và Thần Tài Thổ Địa. Mâm lễ trong những dịp này thường các lễ vật đơn giản như bánh quy, trái cây, các món ăn thường ngày,… Tuy nhiên vào ngày 23 tháng Chạp hằng năm, dân gian quan niệm nên cúng đầy đủ để 3 vị thần về chầu trời nhằm ban phước đức cho gia đình.

Hy vọng qua những chia sẻ trên, gia chủ đã nắm rõ “Bàn thờ Ông Táo gồm những gì?” và biết lập bàn thờ đúng cách. Nếu là người kinh doanh, gia chủ nên xem tuổi và mệnh khi chọn hướng đặt bàn thờ để công việc gặp nhiều may mắn và tài lộc.

Tham khảo thêm:

• 15+ Mẫu Tranh Treo Phòng Khách Theo Phong Thuỷ Đẹp Sang Trọng
• Top 5 Quà Tặng Tết 2022 (Nhâm Dần) Cao Cấp và Ý Nghĩa Nhất
• Cách Lập Bàn Thờ Tổ Nghề Sân Khấu, Văn Khấn Cúng, Sắm Lễ
• Cúng Tổ Nghề Xây Dựng Ngày Nào, Mâm Lễ Cần Chuẩn Bị Những Gì?