Thờ cúng gia tiên có ý nghĩa to lớn trong đời sống tâm linh của người Việt. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách trang trí bàn thờ gia tiên đẹp và hợp phong thủy. Cách bài trí, sắp xếp bàn thờ không chỉ thể hiện được lòng thành kính của con cháu với tổ tiên mà còn giúp gia chủ tăng vận khí, duy trì cuộc sống hưng thịnh, bình an.

Bàn thờ gia tiên là gì? Vì sao cần chú ý cách bài trí?

Thờ gia tiên (thờ ông bà tổ tiên) là tín ngưỡng lâu đời của người Việt. Trong đó, bàn thờ gia tiên là nơi để thờ cúng những người thân đã khuất. Theo quan niệm dân gian, bàn thờ là nơi nghỉ ngơi của người âm. Vì vậy, con cháu hằng ngày sẽ dâng hương để tưởng nhớ đến gia tiên, bày tỏ lòng thành kính và sự biết ơn.

Vào những dịp đặc biệt như giỗ tết, con cháu trong nhà sẽ chuẩn bị mâm cúng để báo hiếu tổ tiên, tưởng nhớ đến công ơn sinh thành, dưỡng dục của những người đã khuất. Tín ngưỡng thờ gia tiên của người Việt còn là cách răn dạy con cháu đời sau phải hiếu thảo và luôn khắc cốt ghi tâm đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.

Ngày nay, tín ngưỡng thờ cúng gia tiên vẫn được người Việt gìn giữ qua bao thế hệ. Bàn thờ nói chung và bàn thờ gia tiên nói riêng cần được sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng, thể hiện được sự trang nghiêm và yên tĩnh. Bài trí bàn thờ đẹp là cách để con cháu bày tỏ lòng thành đối với những người thân đã khuất.

Bên cạnh đó, trang trí bàn thờ gia tiên đẹp còn gia tăng năng lượng tích cực, tăng vận khí, mang đến may mắn và tài lộc. Không gian thờ cúng đẹp và trang nghiêm cũng giúp tổng thể căn nhà thẩm mỹ, thu hút hơn. Vì những lý do này, cần chú đến không gian thờ cúng và biết cách trang trí bàn thờ gia tiên đẹp, chuẩn phong thủy.

Bàn thờ gia tiên đầy đủ gồm những gì?

Trước khi trang trí bàn thờ gia tiên, cần chuẩn bị đầy đủ những vật phẩm thờ cúng cần thiết. Bàn thờ không cần quá hoành tráng nhưng việc chuẩn bị đầy đủ vật phẩm sẽ thể hiện được sự chu đáo và chân thành của con cái dành cho những người đã khuất. Vậy bàn thờ gia tiên đầy đủ sẽ gồm những gì?.

1. Bàn thờ gia tiên

Trước tiên, cần chuẩn bị bàn thờ gia tiên để có thể sắp xếp những vật phẩm thờ cúng lên trên. Tùy theo kích thước của phòng thờ, cần chọn bàn thờ có kích thước phù hợp. Không nên chọn bàn thờ quá lớn hoặc quá nhỏ. Ngoài ra, nên chú ý đến chiều cao của bàn thờ, không chọn bàn quá cao khiến cho việc thờ cúng trở nên khó khăn và cũng không nên chọn bàn quá thấp sẽ không thể hiện được sự uy nghiêm, trang trọng.

2. Bát hương

Bát hương là đồ vật quan trọng trên bàn thờ gia tiên. Thông thường, bàn thờ ông Địa, bàn thờ ông Táo,… sẽ có một bát hương nhưng với bàn thờ gia tiên, cần chuẩn bị 3 bát hương. Trong đó, bát hương có kích thước lớn và cao nhất là bát hương thờ Thần linh, bát bên phải là thờ Gia tiên, bát bên trái là thờ Bà Cô – Ông Mãnh.

Bát hương có khá nhiều mẫu mã, kích thước. Khi chọn, nên chú ý lựa chọn bát hương có kích thước phù hợp với tổng thể bàn thờ và chọn màu sắc hợp với những vật phẩm thờ cúng còn lại. Màu sắc hài hòa sẽ giúp cho tổng thể bàn thờ gia tiên được đẹp mắt và tao nhã.

3. Bài vị hoặc ảnh thờ

Bài vị (long vị) là vật phẩm có hình chữ nhật đặt dọc được làm bằng gỗ có ghi tên, tuổi và ngày tháng năm sinh của thần chủ (người được thờ). Trong trường hợp có ảnh thờ, gia đình có thể thờ bằng ảnh thay vì dùng bài vị. Bài vị thường được truyền từ đời này sang đời khác và kiêng kỵ việc bị thất lạc.

Nếu muốn thờ cúng những vị tổ tiên đã khuất từ nhiều đời trước, có thể chọn bài vị Cửu Huyền Thất Tổ. Bài vị Cửu Huyền Thất Tổ tượng trưng cho các vị ông bà tổ tiên đã khuất. Bài vị có thể đặt đứng trên bàn thờ hoặc treo như tranh ở phía trên đều được. Bàn thờ gia tiên có thêm bài vị Cửu Huyền Thất Tổ sẽ trở nên đầy đủ hơn, vừa thể hiện được lòng biết ơn của con cháu đời sau đối với tổ tiên của mình.

4. Bộ chén nước

Bộ chén nước thường đựng nước hoặc rượu để dâng lên ông bà tổ tiên. Chén thờ thường sẽ có số lẻ dao động từ 3 – 9 chén. Tùy vào kích thước bàn thờ, bạn nên chọn bộ chén nước có số lượng chén thích hợp. Chén thờ thường được làm bằng sứ hoặc đồng với màu sắc đa dạng từ màu xanh, hồng, trắng, vàng,…

Trước khi mua những vật phẩm thờ cúng, bạn nên hình dung trước về gam màu chủ đạo của bàn thờ để mua những vật phẩm có màu sắc hài hòa.

5. Đèn thờ gia tiên

Đèn thờ gia tiên là vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ. Khi mua đèn, bắt buộc phải mua theo cặp. Nếu bàn thờ nhỏ, chỉ nên mua một cặp và ưu tiên lựa chọn cặp đèn có màu sắc, kích thước hài hòa. Trong trường hợp bàn thờ lớn, nên mua 2 cặp đèn, một cặp lớn một cặp nhỏ.

6. Đèn dầu thờ cúng

Ngoài đèn điện, có thể chuẩn bị thêm đèn dầu cho bàn thờ gia tiên. Đèn dầu tỏa ra sức nóng giúp tạo không gian ấm cúng và sum vầy. Vào những ngày đặc biệt lễ, tết, có thể đốt đèn dầu để tăng thêm sự linh thiêng cho không gian thờ cúng.

7. Lọ đựng hương

Lọ đựng hương (nhang) không nhất thiết phải có. Tuy nhiên nếu bàn thờ khá lớn và muốn cho không gian thờ cúng được chỉn chu, ngăn nắp hơn, bạn nên mua lọ đựng hương. Nên chọn lọ bằng gỗ để tăng sự sang trọng, tinh tế cho bàn thờ.

8. Đĩa thờ, mâm thờ

Đĩa thờ, mâm thờ (mâm bồng) được đặt ở phía trước bài vị và ảnh thờ. Đĩa thờ được dùng để đặt hoa quả và những đồ thờ cúng con cháu dâng lên cho ông bà tổ tiên. Mâm thờ được làm từ nhựa, đồng, sứ với màu sắc và kiểu dáng đa dạng. Do đó, bạn có thể chọn đĩa thờ phù hợp với tổng thể bàn thờ gia tiên.

9. Lọ hoa

Nếu có thể, nên chuẩn bị thêm lọ hoa cho bàn thờ gia tiên. Lọ hoa sẽ được đặt theo cặp nằm đối xứng nhau. Theo kinh nghiệm của nhiều người, nên chọn lọ hoa cao hơn so với đèn thờ và đặt ở ngoài cùng sẽ tạo được tổng thể đẹp mắt, ấn tượng.

10. Các vật phẩm thờ cúng khác

Ngoài những vật phẩm thờ cúng trên, bạn cũng có thể chuẩn bị thêm một số vật phẩm thờ cúng khác như:

• Bộ tam sự, ngũ sự
• Khám thờ, ngai thờ
• Đũa thờ
• Đài đựng rượu
• Mẫu hoành phi câu đối thờ gia tiên

Khi sắp xếp bàn thờ gia tiên, bạn không nhất thiết phải chuẩn bị đầy đủ những vật phẩm kể trên mà nên lựa chọn tùy theo khả năng tài chính. Tuy nhiên, cần đảm bảo phải có bàn thờ, lư hương, bộ chén nước và đèn thờ.

Nên đặt bàn thờ gia tiên ở đâu?

Nên đặt bàn thờ gia tiên ở đâu là băn khoăn của khá nhiều bạn đọc. Tùy theo vùng miền và mỗi gia đình, bàn thờ gia tiên sẽ được đặt ở những nơi khác nhau. Đặt bàn thờ đúng nơi sẽ giúp người đã khuất được yên nghỉ hoàn toàn, tránh không gian ồn ào, xô bồ. Ngoài ra, đặt bàn thờ gia tiên ở vị trí thích hợp còn giúp tăng vận khí và mang đến tài lộc, may mắn cho gia chủ.

Trước đây, nhà của người Việt chủ yếu được xây theo kiểu nhà gian nên bàn thờ gia tiên sẽ được đặt ở phòng khách, ngay chính giữa trung tâm căn nhà. Bàn thờ thường được đặt cao hơn so với bộ bàn ghế tiếp khách để thể hiện lòng thành kính đối với ông bà, tổ tiên.

Ngày nay, do diện tích nhà khá nhỏ nên đa số đều xây nhà có nhiều tầng. Bàn thờ gia tiên sẽ được đặt ở phòng trên cùng và được đặt ở phía ngoài (phía trước), không nên đặt bàn thờ ở phòng sau. Đối với nhà chung cư, bàn thờ cũng sẽ được đặt ở phòng khách. Khi đặt bàn thờ, nên mua thêm vách ngăn để tạo sự riêng tư cho không gian thờ cúng.

Bàn thờ thuộc tính Âm nên khi bố trí, cần chú ý đặt ở nơi có nhiều ánh sáng. Đây cũng là lý do bàn thờ gia tiên thường được đặt ở phòng khách và căn phòng ở phía trước. Ánh sáng mặt trời có tính Dương sẽ cân bằng âm dương trong không gian sống. Sự cân bằng năng lượng chính là “mấu chốt” giúp gia chủ luôn cảm thấy thoải mái, thư giãn khi trở về nhà.

Hướng dẫn cách trang trí bàn thờ gia tiên

Trang trí bàn thờ gia tiên đúng cách sẽ tạo sự sang trọng và uy nghiêm cho không gian thờ cúng. Ngoài ra, bàn thờ đẹp cũng giúp tăng tính thẩm mỹ cho không gian sống. Để trang trí bàn thờ gia tiên đẹp mắt, trước tiên cần nắm rõ bố cục, sau đó sắp xếp sao cho hợp lý.

1. Bố cục bàn thờ gia tiên

Bố cục bàn thờ gia tiên sẽ phụ thuộc vào những vật phẩm thờ cúng mà bạn chuẩn bị. Trong trường hợp bàn thờ có kích thước nhỏ, nên giảm thiểu một số vật phẩm không cần thiết để đảm bảo không gian thờ cúng toát lên vẻ uy nghiêm. Tránh tình trạng bàn thờ có quá nhiều đồ dùng gây lộn xộn và rối mắt.

Trong từng trường hợp cụ thể, gia chủ có thể linh hoạt thay đổi một số vị trí sao cho phù hợp với bàn thờ. Tuy nhiên, vị trí của di ảnh thờ và bát hương không được thay đổi. Di ảnh và bát hương cần được đặt đúng vị trí và luôn nằm ở trung tâm của bàn thờ.

Dưới đây là bố cục sắp xếp bàn thờ gia tiên bạn đọc có thể tham khảo:

2. Cách sắp xếp bàn thờ gia tiên đẹp

Sau khi đã chuẩn bị vật phẩm thờ cúng và nắm rõ bố cục, có thể tiến hành sắp xếp bàn thờ gia tiên. Cách sắp xếp bàn thờ gia tiên không quá phức tạp nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và chỉn chu để tạo ra tổng thể trang nghiêm, hài hòa về màu sắc.

Cách sắp xếp bàn thờ gia tiên đẹp mắt:

• Khám thờ, ngai thờ: Nếu có khám thờ, ngai thờ thì đặt ở trung tâm bàn thờ và đặt dựa sát vào tường. Nên lựa chọn khám thờ, ngai thờ có kích thước phù hợp với tổng thể bàn thờ. Tránh chọn khám thờ quá lớn khiến cho không gian thờ cùng trở nên tù túng, bí bách.
• Di ảnh: Khi sắp xếp di ảnh lên bàn thờ, cần đặt theo quy luật nam tả – nữ hữu (nam bên trái nữ bên phải) theo hướng của mặt bàn thờ. Tức là nếu nhìn đối diện thì nữ sẽ ở bên trái và nam sẽ ở bên phải. Đối với bàn thờ có nhiều di ảnh, phải đặt người ở thế hệ trước cao hơn người ở thế hệ trên.
• Bố trí bát hương: Mỗi bàn thờ gia tiên sẽ có tổng cộng 3 bát hương. Bát hương được xem là nơi “kết nối” âm – dương. Khi cầu nguyện, nhang (hương) sẽ được cắm vào bát hương để người ở thế giới bên kia có thể lắng nghe được ước nguyện, mong muốn của con cháu. Bát hương lớn nhất sẽ được đặt ở chính giữa, hai bát còn lại đặt hai bên thẳng hàng.
• Đèn thờ: Đèn thờ sẽ được đặt ở hai bên bàn thờ và đặt khá sát tường. Đèn thờ thường đặt chéo ở phía trước di ảnh để có thể soi sáng cho không gian thờ cúng. Đèn thờ phải sắp xếp theo cặp, tức là mỗi bàn thờ sẽ có 2, 4 hoặc 6 chiếc đèn. Bởi theo quan niệm dân gian, đèn thờ chính là biểu tượng của mặt trời và mặt trăng.
• Đỉnh hương: Đỉnh hương không phải là vật phẩm bắt buộc có trên bàn thờ gia tiên. Tuy nhiên nếu bàn thờ có không gian khá rộng, nên chuẩn bị đỉnh hương để tăng thêm sự uy nghiêm và bày tỏ được lòng thành kính đối với những người đã khuất. Đỉnh hương được đặt phía sau bát hương và trước di ảnh. Cần chú ý chọn định hương có kích thước phù hợp và không cao quá khiến di ảnh bị che mất.
• Chén nước cúng: Chén nước cúng sẽ được đặt ở trước bát hương. Khi chọn mua chén nước cúng bàn thờ gia tiên, nên chọn 5 – 7 chén sao cho hài hòa với kích thước của bàn thờ. Để trang trí bàn thờ gia tiên đẹp mắt, nên chọn chén nước cúng có màu sắc hài hòa với bát hương.
• Bình hoa, mâm quả: Nếu bàn thờ rộng rãi, có thể đặt hai mâm quả và hai bình hoa ở hai bên. Tuy nhiên, trong trường hợp bàn thờ bị giới hạn không gian, nên đặt bình hoa ở bên phải và mâm quả ở bên trái (theo hướng nhìn từ ngoài vào bàn thờ).
• Các vật phẩm thờ cúng khác: Đối với những vật phẩm thờ cúng khác, bạn có thể bố trí thêm vào bàn thờ gia tiên để tăng thêm sự uy nghi và sang trọng. Tuy nhiên, cần tiết chế ở mức vừa phải để tránh bàn thờ bị lộn xộn và mất đi sự hài hòa.

Một số lưu ý khi trang trí bàn thờ gia tiên

Trang trí bàn thờ gia tiên đẹp, đúng phong thủy không quá phức tạp. Tuy nhiên, không ít người mắc một số sai lầm khi trang trí bàn thờ dẫn đến bàn thờ bị tù bí, lộn xộn và thiếu tính thẩm mỹ. Những lưu ý sau đây sẽ giúp gia chủ nắm rõ hơn cách sắp xếp bàn thờ và tránh phải những sai lầm không đáng có.

Một số lưu ý khi trang trí bàn thờ gia tiên:

• Khi chọn mua các vật phẩm thờ cúng, nên chọn các màu sắc có sự hòa hợp. Chẳng hạn như trắng – xanh, màu nâu – hồng – đỏ, màu vàng – nâu,… Lựa chọn những tông màu có cùng sắc thái sẽ giúp tổng thể bàn thờ được hài hòa và không bị rối mắt.
• Tránh lựa chọn những tông màu quá sặc sỡ khi trang trí bàn thờ.
• Không gian thờ cúng phải đảm bảo được yên tĩnh, trang nghiêm. Không đặt bàn thờ ở nơi quá ồn ào, ít ánh sáng và nơi ẩm mốc như lối đi lại, gần nhà vệ sinh, nhà tắm,…
• Nên chăm sóc, dọn dẹp bàn thờ thường xuyên để tránh bụi bẩn, tơ nhện. Vào những ngày đặc biệt trong tháng, trong năm, nên bày biện lễ cúng, vật phẩm để thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với ông bà tổ tiên.
• Bàn thờ là nơi biểu tượng cho hành Âm nên khi trang trí, ưu tiên chọn những vật mang tính dương như các vật phẩm thờ cúng là từ gỗ trầm hương, tử đàn, chọn vật phẩm có màu vàng, đỏ, xanh,… để hài hòa yếu tố âm – dương.
• Không thay đổi các vật phẩm thờ cúng mà phải dùng cố định. Trừ trường hợp vật phẩm quá cũ và bị hư hại do sử dụng trong thời gian dài.
• Vào những ngày lễ tết, đám cưới,… nên trang trí bàn thờ lộng lẫy với màu sắc rực rỡ để tạo không gian vui vẻ, đầm ấm.

Hy vọng qua chia sẻ trên, bạn đọc đã biết cách trang trí bàn thờ gia tiên đẹp, hợp phong thủy. Bàn thờ gia tiên đẹp, uy nghiêm vừa thể hiện được lòng thành kính đối với tổ tiên vừa giúp gia chủ tăng vận khí, nâng cao năng lượng tích cực và gặp được nhiều may mắn trong cuộc sống.

Tham khảo thêm:

• Mẹ Cửu Thiên Huyền Nữ là ai? Độ mạng tuổi nào? Thờ cúng ra sao?
• Văn Khấn, Bài Cúng Cửu Huyền Hằng Ngày theo phong tục người Việt
• Mua Bài vị Thần Tài ở đâu Đẹp, Cao Cấp, Giá tốt nhất tại TPHCM
• Cách Lập Bàn Thờ Tổ Nghề Tóc và Những Thứ Cần Chuẩn Bị